Uniforma

I

Humay dəmiryol vağzalının girişində gəzişən növbətçi polis nəfərinə yaxınlaşdı:

• Bağışlayın, ən yaxın hərbi hissəyə necə gedə bilərəm?

Polis nəfəri onu təəccüblə süzərək:

• Hərbi hissə nəyinizə lazımdır? Olmaya kimisə axtarırsız? – deyə soruşdu.
• Xeyr, heç kimi axtarmıram, mən orduya yazılmaq istəyirəm.

Polis nəfəri qarşısında duran qızı baxışlarıyla bir daha incələdi, gülümsünərək:

• Xanım, bunun üçün mən sizə hərbi komissarlığa müraciət etməyi məsləhət görərdim, ancaq iş vaxtı bitdiyindən artıq orada heç kim olmaz. Ən yaxşısı siz ya sabahadək gözləyin, ya da Üçtəpəyə və ya Gorana gedin, – deyə cavabladı.

Humay daha öncə bu tərəflərdə olmadığından nə Goranın, nə də Üçtəpənin harada yerləşdiyini bilmirdi. Dodaqaltı, – Goran, Üçtəpə, – deyə pıçıldayıb başını qaldırdı, polis nəfərinin gözlərinə zəndlə baxaraq:

• Vaxtınızı aldığıma görə bağışlayın, zəhmət olmasa Goranla Üçtəpənin harada yerləşdiklərini və bir-birilərindən fərqlərini izah edərsinizmi?
• Əlbəttə xanım, Üçtəpə şəhərin kənarında, Gəncəçayın üstündədir, amma Goran bir az daha aralıda yerləşən qəsəbədir. O ki qaldı fərqlərinə, Üçtəpədə xüsusi təyinatlı tabor yerləşir. Doğrudur, indi tabor döyüşdə olsa da, türk zabitləri yeni çağırışçılara təlim keçirlər. Goranda isə Milli Ordunun təlim bazası var. Orada da eyni qaydada gənc əsgərlərə təlim keçirlər.

Humayın gözləri sevinclə işıqlandı. Elçin ona yazdığı məktublarında xüsusi təyinatlılardan “canavar”lar deyə bəhs edir, necə rəşadətlə döyüşdüklərindən yazırdı. İndi, xüsusi təyinatlıların adını eşitdiyi an qərarını vermişdi. Üçtəpəyə gedəcək, təlimlərə qatılıb xüsusi təyinatlı olacaq, ermənilərdən Elçinin də, bütün şəhidlərimizin də qisasını alacaq, onları doğulduqları günə peşman edəcəkdi. Polis nəfərinə təşəkkür edərək ayrıldı, vağzalın önündə dayanıb müştəri gözləyən taksilərə yaxınlaşdı. Birinə əyləşərək, – zəhmət olmasa Üçtəpəyə, xüsusi təyinatlı hərbi hissəyə sürün, – dedi.

O, hərbi hissənin nəzarət buraxılış məntəqəsinin (NBM) yanında taksidən endiyində, günəş yenicə batmışdı. Hava alatoran idi.

Növbətçi otağından çıxan əsgər süngü-bıçağını düzəldə-düzəldə yaxınlaşıb özünü təqdim etdi:

– NBM növbətçisi, əsgər Cabbarov, – sizə kim lazımdır?

Humay həyəcanından qızarıb-pörtsə də, qaşlarını çatıb sərt bir ifadə ilə:

•  Buranın komandiri, – deyə cavab verdi.

Növbətçi əsgər onu başdan ayağa süzərək:

• Burada gözləyin, – deyərək dönüb növbətçi otağına daxil oldu. Orada əyləşən çavuşa məruzə etdikdən sonra birlikdə gəldilər. Çavuş da Humayı sorğu-suala tutub gəlmə səbəbini və məqsədini öyrəndi. Təkrar növbətçi otağına gedərək TA-57 markalı telefonu quraraq dəstəyini qaldırdı. Hərbi hissə növbətçisinə məruzə etdikdən sonra əsgərə səsləndi:
• Xanımı hissə növbətçisinin yanına apar.

Humay əsgər Cabbarovun müşayiəti ilə hərbi hissənin həyətinə daxil oldu. Onlar qərargaha doğru irəliləyərkən gənc əsgərlər axşam yeməyi üçün yeməkxanaya doğru əsgər mahnısı oxuya-oxuya irəliləyirdilər:

Dağ-dərədən cığır salar kəşfiyyat,

Qorxmazdır, qoçaqdır bizim kəşfiyyat.

İlan tək sürünüb, ceyrantək qaçar,

Qartal tək şığayıb ovunu tutar,

Düşməni lərzəyə salar kəşfiyyat.

Sıra addımları ilə gedən əsgərlərin ayaq səsləri ilə harmoniya təşkil edən mahnının sözlərindən Humayın köksü qabardı, qürurdan gözləri yaşardı.

Humayı qərargahın önündə qarşılayan hissə növbətçisi salam verib gəlmə səbəbi ilə maraqlandı. Qısa sorğu-sualdan sonra onu içəriyə, hissəyə – cavabdeh zabitin otağınadək müşayiət etdi. Bütün hərbi hissə qərargahla birlikdə cəbhədə olduqlarından yerləşgədə gənc əsgərlər və onlara nəzarət etmək, həmçinin təlimləri təşkil edib həyata keçirmək üçün iki zabit, üç gizir, üç çavuş qalmışdı. Onlar da iş vaxtı bitdikdən sonra belə, evlərinə getmir, əsgərlərlə birlikdə hərbi hissənin yerləşgəsində yaşayırdılar.

Humay hissə növbətçisinin ardınca cavabdeh zabitin iş otağına daxil olduğunda, o, önündəki sənədlərlə məşğul idi. Hissə növbətçisinin məruzəsini dinləyib getməsini söylədi. Qarşısındakı kağızları bir kənara itələdi. Qələmi barmaqlarının arasında oynada-oynada Humaya əyləşməsi üçün yer göstərib:

• Xanım, özünüzü təqdim edin.

Humay onun gözlərinin içinə baxaraq:

• Quliyeva Humay Ələsgər qızı, – deyə cavab verdi.

Cavabdeh zabit sanki onun sözlərini təsdiqləyirmiş kimi başını yelləyib:

– Sizin ordu sıralarında xidmət etmək qərarınız qətidirmi? – deyə soruşdu.

Humay:

– Əlbəttə, komandir.

Cavabdeh zabit:

• Mənə komandir deyə yox, cənab baş leytenant deyə müraciət edin, ikincisi, sizin xüsusi təyinatlılar barədə nə qədər məlumatınız olduğunu bilmirəm. Nəzərinizə çatdırım ki, bura ordumuzun ən elit bölmələrindən biridir. Bu hərbi hissədə xidmət etmək oğlanlar üçün çox çətindir. Siz xanım olaraq buradakı ağır təlimlərə dözə biləcəksinizmi? Mən hələ döyüş əməliyyatlarından danışmıram.

Humay üzünə əzmkar bir ifadə verərək:

• Cənab baş leytenant, mən Tibb İnistitutunun dördüncü kursunu bitirmişəm. Əgər istəsəm cəbhəyanı bölgələrdəki səhra hospitallarından birinə gedər, orada həkimlərimizə yardım edərdim, ancaq mən ermənilərdən qisas almağa and içmişəm. Ona görə də, arxada qalıb yaralılarımıza yardım etməyi deyil, birbaşa ön cəbhədə döyüşməyi seçirəm. O ki qaldı təlimlərin ağırlığına, bu məni qətiyyən qorxutmur. Özümü hər çətinliyə dözməyə hazır hesab edirəm.

Cavabdeh zabit Humayın kəskin cavablarından və qətiyyətindən qürurlanaraq:

• Afərin, – deyib əlavə etdi, – mən indi göstəriş verəcəyəm, sizə uniforma, otaq və ərzaq payı ayrılsın. Bu gün istirahət edin, mən təlimatçılarımızla sizin hansı ixtisas sahəsində daha faydalı ola biləcəyiniz barədə məsləhətləşim, qərarımı daha sonra açıqlayaram, – deyib selektorun düyməsini sıxdı.

Humay hərbi hissəyə qəbul olunduğuna sevinərək:

• Hələ Bakıda olduğum dövrdə hər kəs xüsusi təyinatlıların müharibədə göstərdikləri qəhrəmanlıqlardan ağızdolusu danışırdı. məni bura gətirən səbəb də məhz budur. Sizə məni sıralarınıza qəbul etdiyiniz üçün təşəkkür edirəm, – deyərək ayağa qalxıb qapıya yönəldi. Onu aparmaq üçün gələn gənc əsgər bölüyün baş çavuşu ilə birlikdə cavabdeh zabitin otağından çıxdı.

Hərbi hissə ərazisində qonaqların və əsgər valideynlərinin istirahət edə bilmələri üçün birmərtəbəli qonaq evi fəaliyyət göstərirdi. Hazırda orada Türkiyədən gəlmiş təlimatçılar yaşayırdılar. Baş çavuş Humayla birlikdə qonaq evinə gəldiyində, boş qalan yeganə otağın qapısını açaraq:

• Buyurun, xanım, içəri keçin, siz burada yaşayacaqsınız, – dedi.

Humay otağa daxil olduğunda, açarı qapının üstündən çıxarıb ona uzatdı:

• Bu da açarınız. Çantanızı otağa qoyun, gedək əşya anbarından sizə hərbi geyim, əşya çantası və digər ləvazimatlar verim.

Humay çantasını yatağın üzərinə qoydu, birlikdə otaqdan çıxıb əşya anbarına yönəldilər. Orada əyninə uyğun geyim, əsgər çəkməsi seçdi. Əşya çantası və digər ləvazimatları götürüb geri döndü. Qonaq evinə yönələrkən baş çavuş:

• Əsgər Quliyeva, axşam yeməyi yemisinizmi? – deyə soruşdu.

Humay:

• Xeyr, yoldaş baş çavuş, amma ac deyiləm, istəmirəm.
• Gedin otağınıza istirahət edin, saat ona beş dəqiqə qalmış sıra meydanına gəlin, düzülüş olacaq:
• Oldu, yoldaş baş çavuş.

Humay otağına gəldi. Seçib götürdüyü əsgər paltarlarını geyindi, papağını başına qoydu. Güzgünün önündə dayanıb özünə baxdı. Əsgər paltarı ona yaraşırdı. Papağın altından çıxan saçları belinə tökülürdü. Papağını başından götürdü, saçlarını toplayıb yenidən geyindi. Öz-özünə, – yox, belə alınmayacaq, – deyib ah çəkdi, qaşqabağını töküb, – Elçin, sənin sevdiyin saçları kəsdirməli olacağam.

Qayıdıb çarpayıda əyləşdi. Otağına göz gəzdirdi.

Otağın ölçüləri yataqxanada yaşadığı otaq qədər olsa da, təkadamlıq idi. İçəridə çarpayı, yazı masası, iki stul, güzgülü paltar dolabı var idi. Yorğanı qaldırıb yastığa, döşəkağına baxdı, razılıqla başını yelləyib, – əla, – deyərək vanna otağına keçdi. Orada da hər şey yerində, hər şey səliqə-səhmanlı idi. Qayıdıb pəncərənin önünə getdi. Tağını açaraq çölə boylandı. İdman şəhərciyində asudə vaxtlarını dəyərləndirən, gəzişən əsgərlərlə göz-gözə gəldiyində gülümsədi. Bir neçə dəqiqə qıjıltı ilə axan Gəncə çayının səsinə qulaq verib pəncərəni örtdü. Saatına baxdı. Axşam düzülüşünə on dəqiqə qalmışdı. Çəkmələrini geyinib otaqdan çıxdı.

Yoxlamada şəxsi heyətin yerində olub-olmadığı dəqiqləşdirildikdən sonra cavabdeh zabit onu sıranın önünə çıxararaq şəxsi heyətə təqdim etdi:

• Yoldaş əsgərlər! Qarşınızda dayanan Azərbaycan Dövlət Tibb İnistitutunun dördüncü kurs tələbəsi Quliyeva Humay Ələsgər qızıdır. O, bu gündən etibarən hərbi hissəmizdə xidmət edən hər kəsin anası, hər kəsin bacısıdır. Çünki Humay xanım Azərbaycan qadınının qeyrət rəmzi olaraq buradadır. Nə qədər ki, Humay aramızdadır, istər təlimlərdə, istərsə də qatılacağınız döyüş əməliyyatlarında ona yardımçı olmaq, onu qorumaq hər birimizin namus borcumuzdur. Təkrar edirəm, çünki o, Azərbaycan xanımının mərdlik, dürüstlük, qeyrət simvolu olaraq buradadır. Humay xanım erməni vəhşiliklərinə qarşı sakit qala bilmədiyi üçün buradadır. Mən bayaq onunla şəxsi söhbət apararkən özü də qeyd etdi ki, istər arxadakı, istərsə də cəbhəyanı hospitalların hər hansı birində həkim olaraq fəaliyyət göstərə biləcəyi halda məhz döyüşməyə, qarşımızdakı erməni-rus birləşmələrinin, barbarların, terrorçuların, vandalların, körpə qatillərinin cavabını birbaşa döyüş meydanında verməyə and içdiyi üçün buradadır. Mən bu cür qeyrətli, qəlbi intiqam hissi ilə alışıb-yanan xanımın döyüşmək üçün məhz bizim hərbi hissəmizi seçməsindən çox şadam. O, bu gündən etibarən bizim hərbi qulluqçumuz, gələcək döyüşçülərimizdən biridir.

Humay ünvanına deyilən sözlərdən qürurlanır, köksü qabarırdı. Bir an öncə silahdan istifadə qaydalarını öyrənib, cəbhəyə yollanmaq üçün alışıb yanırdı. Qulaqlarında cavabdeh zabitin səsi guruldadı:

• Əsgər Quliyeva!

Qeyri-ixtiyari olaraq, – mən, – deyə bağırdı. Və öz-özünə, – gələr-gəlməz əsgərlərin davranış qaydalarını öyrənirəm, – deyə düşündü. Dodaqları qaçdı, tezcə də özünü ələ alıb ciddiləşdi.

• Yerinizə!
• – Oldu, – deyə cavablandıraraq əmri təsdiqlədi. Qaçaraq sıraya gəldi, yerinə keçib geriyə döndü. Ayaqlarını cütləyərək dabanlarını bir-birinə vurub digər əsgərlər kimi “farağat” komandasında dayandı.

O, sıraya keçər-keçməz əsgərlər bir ağızdan dövlət himnini oxumağa başladılar…

Himn oxunub bitdikdən sonra, “yat” komandası verildi. Humay sıradan çıxıb qonaq evindəki otağına doğru irəlilədiyində, bölüyün baş çavuşu ona yaxınlaşdı:

• Əsgər Quliyeva.
• Bəli, yoldaş baş çavuş.
• Səhər saat altıda idman üçün düzülüş olacaq. İkinci formanızla sıra meydanına gələrsiniz.
• Oldu.
• Ehtiyac varsa, sizi yuxudan qaldırması üçün səhər bölüyün günlük növbətçisini göndərim.
• Xeyr, yoldaş baş çavuş, özüm qalxaram.
• Gecəniz xeyrə qalsın.
• Təşəkkür edirəm.

Bölüyün baş çavuşu ayrılıb getdi, Humaysa onun üçün ayrılmış otağa gəldi. Qapını arxasınca örtərək elektrik düyməsini açdı. Çəkmələrini soyunub pəncərəyə yaxınlaşdı. O qədər yorğun idi ki, ayaq üstə dayanmağa taqəti qalmamışdı. Bir an öncə yatıb dincəlmək istəyirdi. Pərdələri çəkib bağlayaraq yatağını açdı, soyunub yerinə girdi.

Elçin yaxınlaşıb yatağının yanında əyləşdi. Yorğanını çəkib çılpaq çiyinlərini örtdü. Yastığa dağılmış saçlarını topladı, oxşayıb öpərək, – səninçün çox darıxmışam Humay, – dedi.

• Özün gələndə mənə icazə vermədin, yoxsa bu qədər ayrı qalmazdıq. Həm səninlə çiyin-çiyinə döyüşərdik. Neçə ay ordumuzu bir əsgərdən məhrum buraxdın.
• Mən həmişə səni qorumaq istəyirəm, Humay. Amma sən ən təhlükəli anlarda belə öz cəsarətinlə, fədakarlığınla məni heyran qoyursan. Yadındadırmı, 20 Yanvarda da səninlə Səidəni evə göndərmək istəmişdim, amma siz “aslanın erkəyi-dişisi olmaz”, – deyib bizimlə birlikdə əliyalın tankların önünə getmişdiniz.

Humayın gözləri kölgələndi, qaşlarını çatıb:

• Hə, Elçin, yadımdadı…. biz orada millət olaraq bir dastan yazdıq, qəhrəmanlıq dastanı… Səxavət kimi neçə-neçə igidimiz şəhid oldu, Səidə kimi yüzlərlə vətənsevərimiz yaralandı, şikəst qaldı…

Elçin onun əlindən tutub dodaqlarına yaxınlaşdırdı, öpərək çarpayının baş tərəfindəki kətilin üstünə səliqə ilə qatlayıb yığdığı əsgər paltarına işarə edib:

• İndi bir nömrəli qəhrəman, ən böyük vətənsevər sənsən, Humay. Çünki bu gün vətənin yardım harayına qulaq verib cəbhəyə gəlmisən, mənim sevgilimə də bu yaraşırdı. Unutma, hər zaman səninlə olacaq, səni bir an belə yalnız buraxmayacağam, – deyərək ayağa qalxdı, dönüb çıxışa doğru irəlilədi.

Humay cəld dikəlib yerinin içində oturaraq onu çağırdı:

• Elçin, getmə, Elçin!

Elçin bir anlıq ayaq saxlayıb ona sarı döndü, gülümsünərək:

• Qorxma Humay, mən həmişə səninlə olacağam. Humay qaçıb ona çatmaq istədi, var səsi ilə:
• Elçin, dayan, Elçinnn! – deyə bağırdı. Öz səsinə yuxudan ayıldı, qan-tər içində çarpayısında əyləşmişdi. Üzüaşağı yatağına yıxıldı, yastığını qucaqlayaraq hönkür-hönkür ağlamağa başladı. Gözlərindən ələnən incilər kirpiklərindən süzülüb yastığı isladırdı.

II

Yuxudan oyandığında hava işıqlanmışdı. Yatağında tənbəl-tənbəl gərnəşib saatına baxdı. Hələ altıya qalırdı. Qalxıb əynini geyindi, yerini yığıb hamama keçdi. Əl-üzünü yuyub idman düzülüşünə yollandı…

O, sıra meydanına gəldiyində yataqxana tərəfdən çavuşların bağırtıları eşidilirdi. Çığıra-bağıra əsgərləri tələsdirirdilər. Beş dəqiqə sonra gənc əsgər bölüyü sıra meydanında idman üçün düzülmüşdü. Yüngül gimnastik hərəkətlərdən sonra öncə dərə yenişə, sonra da Gəncə çayının kənarı ilə üzüyuxarı qaçdılar. Hərbi hissəyə döndüklərində isə idman şəhərciyinə yönəlib qalan vaxtlarını idman alətləri ilə məşq edərək keçirdilər. İdman saatı bitib əsgərlər dağılışdıqlarında, Humay əməlli-başlı yorulub əldən düşmüşdü. Otağına gəlib duş aldı, əynini geyinib səhər yeməyi üçün yeməkxanaya yollandı.

Hərbi xidmətinin ilk günləri silahlı və silahsız sıra təlimləri, həmçinin atıcı silahlarla tanışlıqla keçirdi. Onlar müxtəlif növ tüfəng və tapançaların taktiki-texniki xüsusiyyətlərini, sökülüb-yığılma qaydalarını öyrənirdilər. Humay biliyi sayəsində öyrədilən nəzəri bilikləri asanlıqla qavrayır, hətta digər əsgərlərdən xeyli fərqlənirdi. Onun çətinlik çəkdiyi yeganə sahə fiziki hazırlıq idi. Nə qədər inadçı olsa da, səhər və axşam keçirilən ağır idmanlara dözə bilmir, qan-tər içində qalırdı.

Hərbi hissəyə gəldiyindən iki həftə keçirdi. Səhər sıra düzülüşündən sonra onları növbəti praktiki təlimlər üçün çayın kənarındakı atış sahəsinə gətirdilər. Burada üç kilometr qaçdıqdan sonra üzü Gəncəçay dərəsinin digər yamacına tərəf qoyulmuş hədəflərə atəş açacaqdılar.

Humay kürəyində əşya çantası, başında dəbilqə, əlində avtomat çay boyunca müəyyənləşdirilmiş zolaqda qaçırdı. Bucaq altında üzünə, qollarına vuran günəş zərif dərisini yandırıb-yaxır, gicgahlarında tumurcuqlanıb çənəsindən süzülən tər boyun-boğazını isladırdı. Məsafənin sonuna yaxınlaşdığında, addım atacaq taqəti qalmamışdı. Yerindən çıxacaqmış kimi döyünən ürəyini gah boğazında, gah qulaqlarında hiss edirdi. Gözlərini tez-tez qırparaq kirpiklərindən süzülüb gözlərinə dolan duzlu tər damlalarını qovmağa çalışırdı. Açılı qalmış çənəsi ilə nə qədər çalışsa da, yetərincə nəfəs ala bilmirdi. Bir tərəfdən də baş çavuşun çığıra-bağıra tələsdirməsi onu bezikdirirdi. Nə çəkmələrinin sürtüb yaraladığı dabanlarının ağrısını, nə də hər addımında titrəyən ayaqlarını hiss etmirdi. Ağlına, düşüncəsinə tək bir şey hakim idi, mümkün qədər tez atəş sahəsinə çatıb nişangah mövqeyində uzanmaq…

Nişangah mövqeyinə uzananda, sanki onunla bərabər qaçırmış kimi, hər bağırtısını qulağının dibində duyduğu çavuşun səsi yenidən gurladı:

– Əsgər Quliyeva, silahı doldur!

Tələsik qoruyucunu endirib avtomatını doldurdu.

• Hədəf yüz metr irəlidə, ikinci hədəf, tək-tək atışla, atəş sərbəst!

Humay komandanı dinlədiyi üç-dörd saniyəlik müddətdə nəfəsini az da olsa tənzimləməyə imkan tapmışdı. Artıq ürəyi də nisbətən sakitləşmişdi, bayaqkı kimi çırpınmırdı. Nişangahı “P” işarəsinə (postoyannı – daima) tənzimləyib qoruyucunu tək atış işarəsinə çəkdi. Gözlərini qıyaraq diqqətlə hədəfə baxdı. Bu ki, Zori Balayanın başı idi. Qum kisələrinin arasından gizlicə ona tərəf boylanırdı. Sən ha, alçaq! – deyib dişlərini necə qıcadısa, xırçıltıdan əti ürpəşdi.

“W” işarəsi Zori Balayanın çənəsi üstünə gəldiyində, tətiyi ehmalca özünə sarı çəkdi. Ardınca ikinci, üçüncü güllələri də onun başından vurdu. Sandıqçada güllələr bitdiyində qəzəbindən boğulan Humay özünü tuta bilməyib ağlamağa başladı. O, hönkürə-hönkürə ağlayır, boğula-boğula Zorinin, Xaçaturun, yer üzündəki bütün ermənilərin ardınca söyüb sayırdı, – əclaflar, alçaqlar, köpəklər!

Bölüyün çavuşu nə baş verdiyini anlamadığından, yerində döyükə-döyükə gah Humaya, gah da taborun cavabdeh zabitinə baxırdı.

Nəhayət, baş leytenantın komandası eşidildi:

• Baş çavuş, əsgəri yanıma gətir.

Baş çavuş Humaya yaxınlaşaraq, – qalxın, cənab baş leytenant sizi çağırır, – deyib, qolundan tutaraq qalxmağına yardım etdi. Humay gözünün yaşını silib burnunu çəkdi, üst-başını səliqəyə salaraq az aralıda dayanmış cavabdeh zabitə yaxınlaşdı:

• Cənab baş leytenant, əsgər Quliyeva əmrinizlə gəlmişdir.
• Nə olub? Niyə ağlayırsan? Bu hərbi hissədə səni incidən, xətrinə dəyən birimi var?
• Xeyr, cənab baş leytenant.
• Əsgər ağlamaz, ağlayandan da əsgər olmaz, bunu sırğa elə, as qulağından.
• Baş üstə, cənab baş leytenant.
• Əsgər, hələ kəşfiyyatçı, xüsusi əsgər işğal altındakı torpaqlarımızı azad etmək, şəhidlərimizin qanını almaq, əsir qalan ana-bacılarımızın qisasını almaq üçün göz yaşını, kinini, nifrətini qəzəbə çevirib düşmənə yönəltməli, lazım gəldiyində öz qanı, canı bahasına ona mümkün qədər çox zərbə vura bilmək üçün gözünü qırpmadan ölümün qucağına atılmağı bacarmalıdır.

Humay cavabdeh zabitin qarşısında farağat komandasında dayanıb dinləyir, o danışdıqca göz yaşları arxalarınca iz qoyub yanaqlarından süzülərək çənəsindən damlayırdı.

Cavabdeh zabit davam edirdi:

– Siz hərbi mükəlləfiyyətli olmadığınız halda, bu gün bizim sıralarımızdasınızsa, demək ki, sizin qanınızda o qeyrət, qəlbinizdə nifrət, beyninizdə kin vardır. Demək ki, siz insan olaraq laqeyd, xoşqeyrət biri deyilsiniz. Komandiriniz olaraq mənim sizə öyüdümdür, əsl döyüşçü olmaq istəyirsinizsə, bundan sonra qəhərinizi qırtlağınızda boğub qəzəbə çevirin.

Humay sakitləşib özünə gəlmişdi. Artıq ağlamırdı da. Komandirini dinlədikcə dişlərini bir-birinə elə sıxıb qıcayırdı ki, az qalırdı çənəsi qırılsın.

Cavabdeh zabit davam edirdi:

– Doğrudur, müharibənin öz qanunları var. Amma qarşımızdakı alçaqlar bizimlə savaşarkən müharibə qanunlarına, beynəlxalq konvensiyalara qətiyyən məhəl qoymurlar. Onlar xüsusən dinc sakinlərə və əsirlərə qarşı ən amansız, ən vəhşi üsullarla mübarizə aparırlar. Amma biz, ermənilərin səviyyəsinə enmədən indiyə qədər olduğu kimi, bundan sonra da savaşarkən qətiyyən insanlığımızı itirə, humanizm prinsiplərindən vaz keçə bilmərik. Biz kəşfiyyatçı olaraq, xüsusi təyinatlı olaraq heç vaxt erməni terrorizmi ilə savaşdığımızı unutmadan hər tərəfdən təhlükə gözləməliyik. Və sənə heç bir zaman unutmamalı olduğun qızıl öyüd, – savaş meydanında tətiyi ilk çəkən həyatda qalar. Tətiyi ilk çəkən ola bilmək üçün də mənəvi-psixoloji, taktiki və fiziki hazırlığın ən yüksək səviyyədə olmalıdır.

Humay:

– Elədir ki, var, cənab baş leytenant! – deyə cavabladı.

Cavabdeh zabit bölüyün baş çavuşuna dönərək Humayın atış nəticələrini istədi:

– Cənab baş leytenant, güllələrin hamısı beş santimetrlik dairəyə sığacaq şəkildə, baş hədəfinin alın nahiyəsindən dəyib.

Cavabdeh zabit Humaya baxaraq gülümsəyib, – afərin, – atış nəticələrin çox gözəldir. Keçin sıraya, – dedi.

Humay atəş açaraq kənara gəlib toplaşan əsgərlərin yanına getdi. Cavabdeh zabitsə yaxınlıqdakı türk təlimatçılara dönərək:

– Məncə, əsgər Quliyeva tam siz axtardığınız xüsusiyyətlərə sahibdir. Həkim və snayper, üstəlik qeyrətli, savaşqan və keçi kimi inadçı. Necə deyərlər, on barmağında on mərifət.

III

Nahardan sonra gənc əsgərlər yeməkxananın önündə düzüldülər. Bölüyün baş çavuşu əlindəki kağızdan Humayın və daha üç nəfərin adlarını oxuyub bir kənara keçmələrini istədi. Digər əsgərlərə yataqxanaya gedib istirahət etmələri barədə göstəriş verib, seçilmiş dörd əsgəri sıraya düzərək qərargaha gətirdi. Əvvəlcə Humayı cavabdeh zabitin otağına dəvət etdilər. O, qapını döyərək içəri daxil olduğunda, baş leytenant əli ilə yan tərəfdəki stulu göstərərək:

• Əsgər Quliyeva, keçin əyləşin, – dedi.

Humay göstərilən yerdə, bu gün atış meydanında gördüyü zabitlə üzbəüz əyləşdi.

Cavabdeh zabit onları tanış etdikdən sonra:

• Koroğlu, sizə bəhs etdiyim xanım budur, – deyib əlavə etdi. O qədər israr etdi ki, onu xidmətə qəbul etməyə bilməzdim. 35 yaşlarındakı sarışın, mavi gözlü zabit Humayı qürurla süzərək baxışları ilə oxşayıb əzizlədi.

Cavabdeh zabit davam edirdi:

• Humay xanım, qarşınızda əyləşən türk özəl qüvvətlərindən Kaşif Kozinoğludur. Biz onu öz aramızda “Koroğlu” deyə çağırırıq. Koroğlu həm döyüşlərdə aktiv iştirak edir, həm də fürsət tapdıqca yeni yaratdığı snayper qrupunun təlimləri ilə məşğul olur. Haqqınızda onunla ilk gəldiyiniz gün də danışmışdıq. O, sizin qeyrətinizə, qürurunuza və əzmkarlığınıza heyran qaldı. Onunla sizin snayper qrupuna daxil edə bilib-bilməyəcəyimizi də müzakirə etmişdik. Amma Koroğlu haqlı olaraq sizin atış nəticələrinizi görmək istədi. Bu gün atışlarınız mükəmməl idi. Biz də qərara gəldik ki, sizi yoxlasın, sınaqdan keçsəniz, öz snayper qrupuna yazsın. Bu arada Koroğlu snayperlərin dünya çempionatlarında dəfələrlə iştirak edib, adətən də birinci yeri tutur.

Koroğlu gülümsünərək cavabdeh zabitə baxdı, Humaya sarı dönərək:

• Sizin xidmət etmək istədiyiniz konkret bir sahə varmı, – deyə soruşdu.

Humay:

• Hərbi ixtisaslar barədə kifayət qədər məlumatım yoxdur. Gəldiyim gün cənab baş leytenanta da bildirmişəm, döyüşçü olmaq istəyirəm. Mənimçün önəmli olan savaşa qatılıb mümkün qədər çox düşmən öldürə bilməkdir. Bunu hansı yolla edəcəyimin heç bir fərqi yoxdur. Koroğlu
• – – Mən sizə snayper olmağı məsləhət görürəm. Bu dəqiqə həm ordumuzda mahir atıcılara kəskin ehtiyac var, həm də siz yaxşı təlim keçərək xəyal etdiyinizdən də çox sayda düşmən əsgəri öldürə bilərsiniz. Humay zzabitin mavi gözlərinə baxaraq:
• – Daha öncə snayperlərdən bəhs edən kinofilmləri izləmişəm. Çox maraqlı və o qədər də səbr, dözüm tələb edən peşədir. Ümid edirəm ki, sizlərin etimadını doğruldacağam.

Koroğlu qaşlarını çatdı, bir neçə saniyə düşünüb cavabdeh zabitə döndü:

• Humay xanımı yoxlayım. Sınaqlardan uğurla keçərsə, onun adını snayper qrupuna yazaram.

Cavabdeh zabit:

• Oldu, onu özünüzlə götürün, belə inadkar xanımın mükəmməl bir snayper olacağına əminəm.

Koroğlu:

• Bilirsinizmi, bir xanımın bir kişidən daha yaxşı snayper olmaq üçün iki üstünlüyü vardır; birincisi, tənəffüs sistemindəki fərqliliklər – kişilər sinədən, qadınlar isə qarından nəfəs aldıqlarına görə silahın qundağını daha asanlıqla sabit saxlaya bilirlər. İkincisi isə, uzanaraq atış zamanı qadınların döşləri yastıq rolunu oynayaraq onların ürək ritmini neytrallaşdırır. Təəssüf ki, hazırda ordumuzda xanım snayper yoxdur. Ancaq inanıram ki, Humay xanım Azərbaycan ordusunun ilk və uğurlu qadın snayperi olaraq adını hərb tarixinə yazdıracaqdır.

Cavabdeh zabit:

– Ayrıca, bizim xanımlarımız səbirli, mətin və əzmkardırlar. Bunlar da yaxşı snayper olmaq üçün əhəmiyyətli şərtdir, – deyərək Humaya çöldə gözləməsini söyləyib, növbəti əsgəri içəri dəvət etdi…

IV

Bölüyün baş çavuşu əsgərlərin dördünü də götürüb dərs otağına gəldi. Humayı snayper qrupuna manqa komandiri təyin edərək dərs saatları və qrafiki barədə məlumat verib getdi. Onlar sıraya keçib əyləşdilər. Az sonra Koroğlu əlində snayper tüfəngi ilə sinifə daxil oldu. Tüfəngi masanın üzərinə qoyub qarşısında əyləşən əsgərləri salamladı, – “otur”, – komandası verib silahın taktiki-texniki xüsusiyyətlərini anlatmağa başladı…

İlk dərsdə hər kəs silahla tanış oldu. Söküb-yığma və texniki qulluq qaydalarını öyrəndi. İkinci dərsdə Koroğlu alışqan, cib yaylığı, gözlük, dəftərçə, qələm, cib darağı və s. ləvazimatları çantasından çıxarıb masanın üstünə düzdü. Əsgərləri bir-bir çağıraraq masanın üstündəki əşyaları saymalarını istədi. Hər kəs masaya yaxınlaşıb diqqətlə əşyaları saydı. Koroğlu onlara müraciətlə:

• Hər kəs gördüyü mənzərəni yadda saxlamağa çalışsın, indi pəncərədən çölə baxın, – dedi. Əsgərlər oturduqları yerdən dönüb çölə boylandıqlarında, əşyaların yerini dəyişdirdi, qələmlərdən birini götürüb cibinə qoydu. Dərsin sonuna yaxın əsgərləri yenidən masanın ətrafına toplayıb əşyaların yerində olub-olmadığını soruşdu.

Onlardan biri hər şeyin yerində olduğunu, digəri sanki nəyinsə çatışmadığını, üçüncüsü isə yerlərinin dəyişdirildiyini söylədi. Bir tək Humay qələmlərdən mavi rəngdə olanının masadan götürüldüyünü və daraqla alışqanın yerinin dəyişdirildiyini tapdı. Koroğlu Humaya baxıb gülümsünərək:

• Yoldaşlar, Humay içinizdə ən diqqətli olanınızdır. İlk testimizi sadəcə o keçmişdir, – deyə vurğuladı.

Növbəti gün snayper qrupu dərs otağında əyləşmiş, əsgərlər diqqətlə Koroğlunun anlatdıqlarını dinləyirdilər. Qapı açıldı. İçəri daxil olan iki nəfərdən bölüyün baş çavuşu icazə alıb yazı taxtasına tərəf keçdi, digər şəxs isə öncə Koroğlunu, ardınca əsgərləri salamladı. Ayaqüstü cəbhədəki vəziyyət, snayper kursunun gedişi və ölkədəki siyasi vəziyyətlə bağlı söhbət etdilər. Qonaq sözarası bu il bazarda bahaçılıq olduğunu qeyd edib, tezcə də sözü dəyişdi. Qonaqlar getdikdən sonra Koroğlu Humaya qrupu növbəti dərs üçün atış meydançasına gətirməsini söyləyib getdi. Burada silahla və silahsız mövqelənmə, yerdəyişmə, sürünmə və sair dərslər praktiki olaraq əsgərlərə öyrədildi. Sonra əsgərləri götürüb Gəncəçayın kənarına gəldi. Koroğlu öncə özü kolun arxasında uzanıb mövqeləndi. Əsgərlərə bağıraraq:

• Necə uzanmağıma, dirsəklərimin və ayaqlarımın vəziyyətinə fikir verin. Düşmənə görüntü vermək olmaz! Ən kiçik maneənin belə arxasında mövqelənməyi bacarmalısınız. Yerə uzandığınızda bütün bədəniniz torpağa yapışmalıdır. Dabanınızı yerə sıxacaqsınız, eynən mənimki kimi! – deyə göstərişlər verirdi. Əraziyə uyğun olaraq gah sürünərək, gah da çevrilərək yerini dəyişir, bir mövqedən digərinə keçirdi. Nəhayət, ayağa qalxdığında üst-başının toz-torpağını silkələyib əsgərlərə:
• Hər kəs mövqelənsin! Mənim etdiklərimi təkrar edəcəksiniz! – deyə əmr verdi. Təlim zamanı göstərdiklərini tam yerinə yetirə bilməyənlərə bağırır, bəzənsə əsəblərini cilovlaya bilməyib onları əməllicə danlayırdı, – axmaq! Güllə dabanını apardı! Bir başqasına, – elə sürünsən, mənzilbaşına ayaqsız çatarsan, digərinə isə sənin kimi mövqelənən snayperi uşaq da görər, adam kimi gizlən! – deyə bağırırdı. O, hər kəsdən daha cəld olmasını tələb edir, daha mükəmməl nəticə istəyirdi. Arada təlimi kəsərək əsgərləri çıxış nöqtəsinə qaytarır, yenidən başlayarkən onlara kəşfiyyatın qızıl qanununu xatırladırdı:
• Kəşfiyyatçı görünmədən görəcək, ölmədən dönəcək, tamammı! Hələ snayper heç görünməyəcək! Əlaltı vasitələrdən istifadə edərək əraziyə uyğun örtü-gizlənməni elə təmin etməlisiniz ki, doğma ananız da sizi axtarsa, tapa bilməsin! Aydındırmı!

Dərs bitdiyində hər kəs yorulmuş, xüsusən Humayın dizləri və dirsəkləri sürünməkdən qan-rəvan içində qalmışdı. Susuzluqdan dil-dodaqları qurumuşdu. Başlarının üstündəki ikindi günəşi də bir tərəfdən onları əldən salırdı. Koroğlu qüruba enməkdə olan günəşə baxıb təlimin bitdiyini və qrupun şam yeməyinə qədər istirahət edə biləcəyini söylədiyində, əsgərlər yataqxanaya gedib yuyunmaq üçün düzüldülər. Onlar hərəkətə başlayarkən Koroğlunun komandası eşidildi. O, üzünə nəyisə təsadüfən xatırlayıbmış kimi bir ifadə verərək:

• Əsgər Quliyeva, bura gəlin, – deyib çantasından çıxardığı dörd ədəd kağız-qələmi əsgərlərə paylayıb, hər kəs üzərinə adını yazsın, – dedi. Əsgərlər bir dizlərini yerə qoyub digər dizlərinin üzərinə açdıqları kağıza adlarını qeyd etdikdən sonra Koroğlunun ikinci komandası eşidildi:
• İndi hər kəs bayaq baş çavuşla sinifə gələn mülki geyimli adamı xarakterizə etsin, onun xarici görünüşü və aramızda keçən söhbət barədə ağlında qalanları yazsın.

Əsgərlər dizlərinin üstünə qoyduqları vərəqə bayaq siniflərinə gələn qonaqla bağlı yadlarında qalanları yazarkən, Koroğlu mavi gözlərini onların başı üzərindən Gəncə çayının o tərəfinə zillədi. Baxışları mehin xəfifcə titrətdiyi yulğunları oxşayıb yay günəşinin ot-alafını qovurub qurutduğu yamaclarda gəzişdi. Sanki oralarda itiyini axtarırdı.

Çayın daşlara, qayalara vurub qıjıltı ilə axan suyunun ona nəsə pıçıldamaq istədiyini düşündü. Xəyalən uzaqlarda qaraltısı görünən köhnə körpüyə getdi, Gəncə üsyanını, şəhəri işğalçılardan qorumaq üçün körpünün üzərində son nəfəslərinədək vuruşan istiqlalçıları, onları şeirləri ilə ürəkləndirən, təşviq edən Hadini düşündü. Qılıncdan keçirilən qadınlar, uşaqlar, qocalar gözlərinin önündən keçdi. Səməd Vurğunun keçən həftə oxuduğu şerini xatırladı:

Bilinməyir yaşın sənin,

Nələr çəkmiş başın sənin.

Düşdün uğursuz dillərə,

Nəhs aylara, nəhs illərə.

Nəsillərdən nəsillərə.

Keçən bir şöhrətin vardır…

Əllərini gətirib sinəsində qovuşdurdu, qaşlarını çataraq, – Tanrım, bu xalq nə zülmlər, nə işgəncələr görüb, necə çətin sınaqlardan keçib… Görəsən dünya tarixində quzeyli-güneyli bir əsrdə dörd kərə istiqlalını elan edən, hər dəfə hürriyyət eşqi qanında boğulan və hər şeyə rəğmən azadlıq mücadiləsindən vaz keçməyən ikinci bir xalq varmı? Bu savaşdan alnıaçıq, üzüağ çıxaq və bu savaş bu xalqın son sınağı olsun, – deyə təmənni etdi…

O, bu düşüncələr içindəykən, əsgərlər də bir-bir kağızları gətirib manqa komandirlərinə təhvil verməkdə idilər. Koroğlu Humayın gətirdiyi kağızları qatlayıb cibinə qoyaraq:

• Əsgər Quliyeva, qrupu apar şam yeməyinədək istirahət etsinlər. Şamdan sonra idman şəhərciyinə gedib orada məni gözləyin.

Humay əlini qulağının dibinə götürərək, dabanlarını bir-birinə vurub:

• Oldu cənab mayor, – deyə əmri təsdiq etdi.

V

Günəş qüruba enərkən Koroğlu idman şəhərciyinə gəldi. Snayper qrupu idman alətlərinin yanında düzülərək onu gözləyirdi.

• Salam, əsgər!

Əsgərlər bir ağızdan:

• Salam, cənab mayor!

Koroğlu əsgərlərdən birini yanına çağıraraq qumun üstündə iyirmi beş metr uzunluğunda düz xətt çəkməsini istədi. Xətt hazır olduqda, – yoldaş əsgərlər, indi sizi növbəti sınaqdan keçirəcəyəm. Gözləriniz bağlı halda xəttin sonunadək getməlisiniz. Bu, sizin qaranlıqda kompasla hərəkət və koordinasiya qabiliyyətinizin hansı səviyyədə olduğunu bilməyim üçün çox önəmlidir. Ona görə də diqqətli olun, – deyib boynundan bandanasını açaraq xətti çəkən əsgərin gözlərini bağlayaraq:

• Xəttin üzəri ilə hərəkət et, sonuna çatdığını düşündüyündə dayan, – deyib kürəyinə toxundu.

Əsgər yoldaşı xəttin üzəri ilə hərəkət etdikcə, Humay diqqətli gözlərlə onu izləyirdi. O, ayağını verilmiş marşrutdan kənara atdıqda, Humayın qeyri-ixtiyari olaraq gah ayaqları, gah da çənəsi gərilir, dişləri qıcanırdı. Xəttin üzəri ilə hərəkət etməyə çalışan əsgər ürəyində iyirmi beşinci addımını atıb dayandı. Gözlərini açdığında hədəfdən xeyli aralı olduğunu gördü. Qızarıb-pörtmüş halda dodaqlarını çeynəyə-çeynəyə dönüb bir hədəfə, bir də Koroğluya baxdı. Koroğlu onu pərt etmək istəmədiyindən gülümsünərək:

• Cəmi beş addım sapman var, üzülmə, – deyib bandananı alaraq ikinci əsgərin gözlərini bağladı…

Sıra Humaya gəldiyində, o, xəttin başlanğıcında dayanan Koroğluya yaxınlaşıb üzü getməli olduğu istiqamətə döndü. Gözləri bağlanmadan öncə son dəfə gedəcəyi yerə baxdı. Koroğlu əlindəki bandana ilə gözlərini bağlayaraq çiyninə toxunub, – get, – dediyində, dərindən nəfəs alaraq diqqətini toplamağa çalışdı. Həyəcanından ürəyi gicgahlarında döyünürdü. Nəhayət, özünü toplayıb hərəkət etməyə başladı. O, xəyalən özünü kəndirbazların çəkdiyi ipin üstündə təsəvvür edirdi. Yıxılmamaq üçün ipin üzərindən çıxmadan irəliləməli, addımlarını səlis atmalı idi. Sanki dönüb iki nəfər olmuşdu. Humaylardan biri qayadan-qayaya çəkilmiş ipin üzərində irəliləyərkən, digəri ona azarkeşlik edir, alqışlayaraq cəsarət verirdi. İlk addımlardan sonra ürəklənmişdi. Sadəcə işinə fokuslanmışdı. Nə daşlara-qayalara çırpılıb axan Gəncəçayın qıjıltısını, nə də astadan əsən axşam mehinin oxşayıb-əzizlədiyi yarpaqların xışıltısını eşitmirdi. O, həyatının ən önəmli hədəfinə doğru irəliləyir, bir qarış belə sapmadan mənzilbaşına çatmağa çalışırdı. Hər ayağını götürüb digərinin önünə qoyduqca astadan sayır, rəqəm yüksəldikcə məsafə azalırdı. On iki, on üç, aha artıq yolu yarılamışdı. İyirmi iki, iyirmi üçüncü addım, sona bir addım və nəhayət, sonuncu addım… Humay dayandığında, alqış səslərinə diksindi, ikinci “mən”inin xəyal dünyasından çıxıb gerçəkmi olmuşdu? Cəld gözlərini açaraq ətrafına boylandı. Koroğlu və əsgərlər onu alqışlayır, afərin! – deyə bağırırdılar. Ayaqlarının altına baxdı. Düz xəttin bitdiyi yerdə dayanmışdı. Sevincdən gözləri doldu. Kirpikləri göz bulaqlarından qaynayıb gələn incilərin ağırlığına tab gətirməyib əyildi, yüklərini günəşdən yanıb qovrulmuş yanaqlarına təhvil verib dikəldilər…

Koroğlu keçirtdiyi hər üç testin nəticələrini açıqladı:

• Yoldaş əsgərlər, yaddaş, zəka və hərəkət-koordinasiya testlərinin ümumi nəticələrinə görə əsgər Quliyeva maksimum bal toplayaraq birinci olmuşdur. Digərləriniz də ümumi dəyərləndirməyə əsasən kafi qiymət aldınız. Artıq bu hərbi hissədəki təlimlərimiz bitmişdir. Sabah erkəndən Seyfəli poliqonuna gedəcəyik. Orada snayper kursunun digər iştirakçıları arasına qatılaraq üç həftəlik təlimlərdə iştirak edəcəksiniz. Məhz bu təlimləri uğurla bitirənlər xüsusi snayper qrupunda xidmət etməyə davam edəcəklər. O, sözlərini bitirib Humaya dönərək:
• Əsgərləri aparın istirahət etsinlər. Səhər saat yeddinin yarısında əşya çantası və silahlarınızla birlikdə qərargahın önündə düzülün, – deyə göstəriş verib getdi…

VI

Humay otağına gəlib duş aldı. Əşyalarını, pal-paltarını yığışdırdı. Otağını da səliqəyə saldıqdan sonra masaya yaxınlaşdı. Stulu çəkib oturaraq kağız-qələm götürüb məktub yazmağa başladı. Əvvəlcə evlərinə – anasına yazdı. Xidmət etdiyi hərbi hissədən, gündəlik işlərindən ötəri bəhs edib onların halı ilə maraqlanır, nənəsinin səhhətini xəbər alırdı. Məktubun sonunda darıxmamalarını rica edərək, – bütün ümidlərinizi mənə bağladığınızı, ən böyük arzunuzun qızınızı ağ xələtli həkim görmək olduğunu bilirəm, – deyə yazıb davam edirdi. Mən hələ Tibb İnstitutunu bitirməsəm də, indi əsl həkiməm, anacan. Vətənimizin canına daraşmış parazitləri təmizləməyə, onun qəlbində onillərdir kök atıb böyümüş xərçəngi müalicə etməyə gəlmişəm. Nəyin bahasına olursa-olsun, bunu edəcəm. Sizdən xahiş edirəm ki, mənimçün rahatsız olmayasız. Zəfər günündə görüşmək ümidilə, sizin Humay.

Məktubu yazıb bitirdikdə, qatlayıb zərfin içinə qoydu. Növbəti kağızı götürərək Səidəyə yazmağa başladı. Onun məktubunu da bitirib zərfinə qoyduqdan sonra, üzərinə gedəcəyi ünvanı qeyd edib öz-özünə, hissədən çıxmamış poçta ataram, – deyə düşünüb masanın üstünə qoydu. Soyunub yatağına girdi. Üzü yuxarı uzanaraq gözlərini tavana zillədi. Çöldə oxuyan cırcıramaların səsi Gəncəçayın qıjıltısına qarışaraq açıq nəfəslikdən içəri daxil olur, otağı doldururdu. Yarıqaranlıq otaq sanki filarmoniya, cırcıramalarla daşlara-qayalara çırpıla-çırpıla axan çay zəfər simfoniyasını ifa edən simfonik orkestr idilər. Humayın ürəyi atlandı, qollarını başının altında birləşdirib özünə çəkdi. Gözlərini qıyaraq qıcadığı dişlərinin arasından, – hazırlaşın taxtabaşlar, mən gəlirəm, – deyə qəzəblə pıçıldadı.

Elçin göründü. Həmişəki kimi gülümsəyirdi. Humayın gözlərinin içinə baxıb, – təbriklər Humu, – dedi. Sənin nəinki Azərbaycanın, hətta dünyanın gəlmiş-keçmiş ən yaxşı snayperi olacağına əminəm.

Humay qollarını ona sarı uzadaraq:

• Elçin, elə darıxmışam ki, səninçün. İcazə ver, səni bircə dəfə, tək bircə dəfə qucaqlayım, – dedi. Elçin baxışlarıyla Humayın ipək saçlarını, günəşdən yanıb-qaralmış, sümüyü çıxmış yanaqlarını, solğun bənizini oxşayaraq:
• Darıxma Humay, hər şey yaxşı olacaq, – dedi.